Tomorrow

3. TÌM HIỂU THÔNG TIN CHÍNH THỐNG VÀ PHI CHÍNH THỐNG Một đặc điểm quan trọng của nền văn hoá giàu ngữ cảnh đó là các cá nhân trong nhóm luôn có sự chia sẻ lẫn nhau về nhiều “thông tin” mà người ngoài không thể nắm được. Đó có thể là vì sự thấu hiểu thói quen ứng xử, giọng điệu, hay thứ tự cấp bậc ngầm trong nhóm, những thông tin thật sự khá khó để nắm bắt với những người ngoài nhóm. Trong văn hóa Nhật Bản có sự phân biệt khá rõ ràng giữa “trong nhóm" (uchi) và “ngoài nhóm" (soto). Ranh giới giữa uchi và soto trong nền văn hoá ngữ cảnh cao như Nhật Bản là khá rõ rệt thể hiện qua cách sử dụng ngôn ngữ (kính ngữ hay thể thông thường, hoặc các quy định về loại thông tin được và ko được chia sẻ ngoài nhóm...). Để được tham gia vào trong nhóm (uchi), các bạn cần “đầu tư" nhiều hơn cho việc tìm hiểu những gì đã có từ trước đó trong nhóm. Sẽ không có ai hướng dẫn hay kể cho bạn nghe về một cách rõ ràng về cách gia nhập nhóm, vì vốn dĩ họ cũng không biết cách “rõ ràng" đó là...

Tôi mới phụ trách một tọa đàm, dành cho các doanh nghiệp Nhật đang tuyển dụng kỹ sư Việt Nam để giúp hai bên hiểu về nhau. Khi bàn đến câu hỏi, tại sao doanh nghiệp và nhân viên phải ký hợp đồng với nhau, đa số các bạn Việt Nam cho rằng điều đó rất quan trọng. Các đại diện từ Việt Nam cho rằng hợp đồng nên quy định các điều khoản, cách xử lý, trừng phạt khi một bên không làm đúng cam kết càng cụ thể càng tốt. Ngược lại, các bạn Nhật cho rằng hợp đồng chỉ cần quy định một số thoả thuận mang tính nguyên tắc ban đầu về cách thức các bên sẽ làm việc với nhau. Mâu thuẫn, nếu có phát sinh, sẽ được các bên tự thương lượng. Điều này khiến nhiều bạn trẻ Việt Nam bất ngờ khi làm việc với người Nhật. Lễ vào công ty ở Nhật cực kỳ hoành tráng, có hàng trăm, thậm chí hàng ngàn người, đủ các sếp to đến sếp nhỏ, nhân viên cũ, nhân viên mới tham gia. Những người mới sẽ được nghe phát biểu của các lãnh đạo hàng đầu, cùng hát bài ca truyền thống, cùng đọc tuyên thệ về sứ mệnh và đạo đức trong công việ...