VỀ ABE-SAN

Tôi đến Nhật để nghiên cứu chuyên ngành Chính sách Công vào mùa hè năm 2012. Mùa thu năm đó Thủ tướng Abe nhậm chức lần 2.

8 năm du học của tôi là 8 năm của chính quyền Thủ tướng Abe. Với chủ trương mở cửa, chủ đề "toàn cầu hoà" được thảo luận sôi nổi ở khắp các doanh nghiệp, các tổ chức và trường học. 

8 năm đó đối với du học sinh ngành Chính sách như chúng tôi thật sự là một quãng thời gian đáng quý. Chúng tôi được tham gia nhiều phiên thảo luận rất thú vị cùng các chính trị gia, công chức nhà nước, lực lượng phòng vệ, giới khoa học, giới doanh nghiệp Nhật về các vấn đề kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng của Nhật. Chúng tôi được lắng nghe những tranh luận chính sách về tái thiết kinh tế sau thảm hoạ kép 2011, về những thách thức của một xã hội siêu già hoá, về việc thay đổi Hiến pháp Hoà Bình trong bối cảnh thế giới đa cực hoá.

Rất nhiều các vấn đề khác ở Nhật cũng đã được mang ra để nghiên cứu và phân tích, vì với tư cách một trong những "xã hội hậu tăng trưởng" đầu tiên trên thế giới, Nhật Bản phải đối mặt với nhiều vấn đề mới và có thể trở thành bài học chính sách cho nhiều quốc gia khác, trong đó có Việt Nam.


Những buổi thảo luận chính sách mở đầu tiên của lớp chúng tôi là về chính sách "30 vạn du học sinh" của Nhật Bản, hướng đến mục tiêu thu hút nhiều hơn du học sinh nước ngoài đến Nhật Bản, mở ra một thời kỳ mới dành du học sinh nước ngoài. 

au đó là liên tục các chính sách về nới lỏng tiền tệ, tăng đầu tư công, cải thiện môi trường làm việc, thu hút lao động nữ, lao động cao tuổi và lao động người nước ngoài để góp phần hồi sinh nền kinh tế già nua của Nhật Bản sau những thập kỷ mất mát.


Là một người Việt Nam, tôi đã được chứng kiến làn sóng du học sinh Việt Nam bùng nổ trong những năm sau đó, trở thành một hiện tượng chưa từng có tại Nhật Bản. Trường tiếng Nhật dành cho người Việt được mở ra khắp nơi, các doanh nghiệp liên tục được các cơ quan chính phủ hỗ trợ nhiều mặt để tuyển dụng sinh viên nước ngoài. Các tổ chức hỗ trợ người Việt liên tục được mở ra, cả từ phía Nhật Bản lẫn Việt Nam. Cuộc sống của cộng đồng người Việt Nam tại Nhật trở nên sôi động hơn bao giờ hết.


8 năm dưới chính quyền ông Abe cũng chính là 8 năm mà Việt Nam và Nhật Bản trở thành đối tác chiến lược sâu rộng của nhau, trong mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội, giao lưu văn hoá.

Khi Nhật Bản trở thành nước đăng cai Olympic 2020, Thủ tướng Abe mặc đồ Mario và chui lên khỏi nắp cống ở sân vận động Brazil, nhiều người Nhật đã xúc động nói với tôi về sự hồi sinh của Nhật Bản. Nhật Bản khi ấy trở thành điểm đến hấp dẫn cho nhiều bạn trẻ Việt Nam mà tôi biết, vì những khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp, những truyền thống văn hoá tinh tế và sâu sắc cũng như vì nhiều cơ hội việc làm đang mở ra khi chính phủ đầu tư nhiều hơn cho cơ sở hạ tầng và các dịch vụ phục vụ Olympic. Khi ấy, những người đồng nghiệp của tôi vẫn nói rằng họ thấy rất biết ơn khi Tokyo - kinh đô ẩm thực của thế giới - đang được vận hành bởi rất nhiều bạn trẻ người Việt Nam.

Thế nhưng những ngày cuối cùng khi ông Abe còn là thủ tướng, cả thế giới quay cuồng trong đại dịch Covid-19. Ngân sách cho các hoạt động Olympic bị cắt giảm, các hàng quán khách sạn mới được xây dựng buộc phải đóng cửa trong nhiều tháng liền. Olympic bị hoãn lại 1 năm và diễn ra trên sân vận động không có khán giả. Còn bác Abe thì từ chức vì bệnh nặng ngay khi những làn sóng Covid đầu tiên diễn ra. Tôi chắc rằng hầu hết những người Việt Nam đang sống ở Nhật đều đang giữ làm kỷ niệm chiếc "khẩu trang Abe" chính quyền cấp phát trong những ngày đầu đại dịch.

Nhật Bản chưa thể "hồi sinh" như kỳ vọng trong 8 năm ông Abe cầm quyền. Nhưng đối với một người Việt Nam sống ở Nhật Bản như tôi, 8 năm đó là 8 năm cực kỳ có ý nghĩa khi chúng tôi có thể tự hào nhìn thấy Việt Nam và Nhật Bản trở thành những người bạn thân thiết, có thể cùng nhau bàn bạc nhiều dự án kinh doanh, nhiều kế hoạch phát triển, nhiều chương trình hợp tác ở khắp nơi. Và ngay cả ngày hôm nay, khi nghe tin buồn về ông Abe, chúng tôi vẫn tin rằng sự hợp tác Việt Nam - Nhật Bản, một trong những di sản của chính quyền Abe, sẽ vẫn được duy trì sâu rộng hơn nữa trong tương lai.